edukacja

nauczanie z domu
W JAKI SPOSÓB WSPIERAĆ DZIECKO Z NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ NA RÓŻNYCH ETAPACH ŻYCIA?

Narodziny dziecka poprzedzają marzenia i nadzieje związane z tym, co przyniesie mu przyszłość. Większość rodziców oczekuje dziecka z radością, wyobraża sobie jak ono będzie wyglądało, zastanawia się, czy będzie to chłopiec, czy dziewczynka, planują jego i swoja przyszłość, i w większości wypadków nadzieje rodziców spełniają się wraz z narodzinami zdrowego dziecka. Jednakże trudna jest sytuacja rodziny, gdy przychodzi na świat dziecko z niepełnosprawnością. Reakcje rodziców są bardzo zróżnicowane. Prawie wszyscy doznają wielkiego wstrząsu, często występuje uczucie bezradności, lęku, nieprzyjmowanie tego faktu do wiadomości, depresja, gniew, poczucie winy, rozczarowanie, niepewność.

Z rodzicami można się dogadać, czyli sztuka porozumiewania się

Scenariusz do zrealizowania w ramach lekcji WDŻ w VII kl. lub na zajęciach z wychowawcą.

Cele:
•uczeń pozna zasady otwartego i jednoznacznego komunikowania się
•przekona się, jakie znaczenie w porozumiewaniu się odgrywa komunikacja niewerbalna
•wie, że właściwa komunikacja przeciwdziała rozwojowi konfliktów
•potrafi podjąć działania usprawniające komunikację w rodzinie

Nauka myślenia dywergencyjnego inwestycją w dorosłe życie dziecka

Operacje myślenia dywergencyjnego (czyli rozbieżnego), takiego w którym musimy nauczyć dziecko szukania różnych dróg do rozwiązania problemu/zadania/projektu, cechuje wysoka sprawność zdolności produktywnych, które są bardzo przydatne w obecnym świecie. To operacje myślenia dywergencyjnego decydują o uzyskaniu jak największej liczby pomysłów. Dzieci mają naturalną potrzebę poszukiwania.

„ Tajemnice Pani Przyrody są na wyciągnięcie ręki…. a może ogonka?”

 

Warto wykorzystać te predyspozycje do tego, by już na etapie klas I-III szkoły podstawowej zaszczepić w nich zdolność do działania na wielu płaszczyznach. Rozwój myślenia „wielobiegunowego” (tego określenia, stworzonego prze siebie, lubię używać w praktyce pedagogicznej), w perspektywie czasu da umiejętność radzenia sobie w życiu dorosłym – w pracy, która będzie wymagała ciągłego rozwiązywania problemów, presji czasu, przy jednoczesnej swobodzie myślenia. Do najważniejszych zdolności myślenia dywergencyjnego należą: płynność, giętkość, oryginalność. Płynność myślenia polega na zdolności do szybkiego i swobodnego posługiwania się słowami, obrazami, wyobrażeniami dźwiękowymi, w zależności od problemu. Zdolność nazywana płynnością skojarzeniową ułatwia wytwarzanie skojarzeń obrazowych, ruchowych, dźwiękowych, słownych.

„Zielono mi …śpiewam, tańczę, recytuję…. i w tym wszystkim swobodę czuję …”

 

Zdolność ta decyduje o liczbie wysuwanych pomysłów zmierzających do konkretnego rozwiązania zadania. Giętkość myślenia natomiast umożliwia wytwarzanie jakościowe różnych rozwiązań, ułatwia zejście z błędnej drogi poszukiwania. Oryginalność ułatwia wytwarzanie nieprzeciętnych pomysłów rozwiązania.

„Dodać STWORZENIU skrzydeł, by wzlecieć ponad przeciętność…”

 

Zdolności myślenia dywergencyjnego decydują w dużym stopniu o twórczym charakterze intelektu człowieka, stanowią podstawę myślenia twórczego. Ważnym elementem w rozwoju myślenia dywergencyjnego są operacje oceny. Ocenianie polega na umiejętności wydawania sądów wartościujących dotyczących np. poprawności, przydatności, oryginalności, odczuwania wartości. Umiejętność orzekania o poprawności i użyteczności wymaga wielu elementarnych zdolności. Już Guilford (amerykański psycholog, pedagog i statystyk) nazywa je łącznie „wrażliwością na problemy”. Z praktyki wynika, że dziecku, któremu udało się wymyślić coś twórczego, czuje się lepsze, mądrzejsze, co samo w sobie jest wartością. I wcale dziecko myślące dywergencyjnie nie musi być nadzwyczaj uzdolnione. Miałam kolegę, który w podstawówce „nie grzeszył” nadmiarem posiadanej wiedzy. Jednak swoje działania opierał na sprycie, wymyślaniu różnych rozwiązań, niekoniecznie i nie zawsze słusznych. Efekt końcowy jego wojaży natomiast zawsze kończył się sukcesem. Obecnie ma bardzo dobrze prosperującą firmę, zatrudnia wielu ludzi… Po latach, gdy się spotykamy, dochodzimy do takich samych wniosków. Dawniej nie znałam pojęcia myślenia dywergencyjnego, jednak intuicyjnie śledząc dokonania kolegi, nazwałam sobie ten proces „umiejętnością patrzenia więcej niż jedną parą oczu”. Takich osób było sporo w moim życiu… Osób, które poszukiwały czegoś więcej niż wiedzy lub czegoś zamiast wiedzy. I jedni i drudzy mają na chwilę obecną niezłe wyniki w swej pracy zawodowej. Rozpoczynając moją przygodę życia w Szkole Podstawowej w Kosarzyskach (15 lat temu), postanowiłam zrobić „coś” więcej niż tylko przekazywać wiedzę oraz zrobić „coś” dla tych, których potencjał intelektualny niekoniecznie pozwala na zdobywanie piątek i szóstek. Tym „czymś” było wdrożenie Innowacji Pedagogicznej pt. „ Schodami do kreatywności”, która miała początkowo na celu uprzyjemnić zajęcia, wprowadzić więcej swobody myślenia, podarować uczniom (wszystkim) możliwość wypowiedzenia się na dany temat bez wstawiania przysłowiowych pał za błędne w oczach nauczyciela myślenie. Nie było złych odpowiedzi. Każda miała swoją wartość wyższą bądź niższą, ale jednak wartość. Dało to moim dzieciom poczucie bezpieczeństwa – podczas wypowiadania się, zadawania pytań, później i tych w życiu dorosłym. Nie przerodziło się w zdobywanie pierwszych miejsc na olimpiadach, konkursach wiedzowych, intelektualnych sprawdzianach, ale dało gwarancje, że każde z tych dzieci o siebie potrafiło walczyć.

„Anielskie ognisko z wykorzystaniem kapeluszy myślowych….”

 

Już teraz z dumą obserwuję poczynania moich byłych uczniów, którzy w szkole podstawowej potrafili myśleć, myśleć twórczo, do tego dywergencyjnie. Podam przykład chłopca, który miał bardzo słabe oceny, wręcz cudem przechodził z klasy do klasy, bo oceniany był przede wszystkim za wiedzę, a raczej jej brak oraz pozostawiające wiele do życzenia zachowanie. Nie był lubiany, bo często uważany za przemądrzałego. W moich oczach natomiast pozostawał jako ten niepokorny, ale w dobrym tego słowa znaczeniu, szukający rozwiązania, konstruktywny, twórczy i śmiało mogę teraz określić go jako człowieka „dywergencyjnego”. Gdybym mogła, obserwując jego obecne poczynania, przydzieliłabym mu nagrodę „społecznika roku”, z niebanalnymi pomysłami na życie. I to jest duma. Owszem radość sprawiają w mym sercu także Marysie, Justynki, Anie, które były szóstkowe, są przykładne w dorosłym życiu, pokornie przyznają każdemu rację. Ale nie do końca jest to dla nich dobre. Rzeczywistość nasączona presją niszczy je. I szkoda, że od szkoły wymaga się tak naprawdę wyników, wyników, wyników za wiedzę… Szkoda… Wbrew temu postanowiłam po kilku latach napisać kolejną Innowację pedagogiczną, mającą na celu myślenie twórcze zawęzić właśnie głównie do tego dywergencyjnego, które w moim przekonaniu przełoży się na największe sukcesy w dojrzałym życie ucznia.

„Moje pomysły na przyszłość… Jestem Wielkim Człowiekiem, a będę jeszcze Większym ….”

 

 

Jakże byłam zniesmaczona, kiedy opowiadając (zresztą zapytana) podczas szkolenia o innowacjach o moich byłych i obecnych pomysłach, kiedy Pani prowadząca zapytała: „Czy Pani dokładnie monitorowała i monitoruje swoje programy i jak te innowacje przekładają się na oceny uczniów?” i lekceważące szemrania współuczestników szkolenia, „…że z wróbla orła nie zrobi”… Hmmm… Najważniejsze wyniki wyrażone w stopniach. Owszem, są one ważne, ale to nie wszystko. Czy przyszły pracodawca, podczas rozmowy kwalifikacyjnej, pyta o stopnie ze szkoły, czy raczej od razu położy nacisk na umiejętności, pomysły, jakość pracy i jej efektywność? Zwłaszcza w dużych korporacjach. Tak więc spokojnie i z optymizmem, mimo zgryźliwych uwag, rozpoczęłam w tym roku szkolnym, z moją obecnie pierwszą klasą Innowację pt. „Szukam rozwiązania zadania wielu dróg… Wybiorę najlepszą z nich, którą pójść bym mógł”. Moje oczekiwania po zakończeniu trzyletniej innowacji nie będą przekładały się na oceny. Będę dumna, gdy moi uczniowie, napotkani po latach na drodze, będą z dumą opowiadali o swoich dokonaniach, spełnionych marzeniach, osiągniętych celach. Innowacja przyniesie wtedy rezultat, gdy będą oni pracowali ze swobodą, lekkością, nie poddadzą się presji stresu i nacisku, znając swoją wartość i niepowtarzalność, nie mierzoną piątką czy szóstką ze sprawdzianu. Nie wystarczy być człowiekiem rozumnym, żeby być myślącym. Do tego „myślenie czasem wymaga planowego wysiłku” (Edward de Bono).

„Planując pracę w domowym zaciszu… również myślę dywergencyjnie…”

 

Nie zawsze można polegać na myśleniu spontanicznym, odruchowym. Często popełniamy błędy przy rozwijaniu zdolności myślenia. Dajemy dzieciom zadanie zbyt trudne do rozwiązania, które niszczą zaufanie do samego siebie. Dziecko zniechęca się do myślenia. Tak wiec nauczyciel musi być cały czas osobą motywującą. I wówczas myślenie jest przyjemne, bywa niemal zabawą. Dzieci w takich warunkach uwielbiają myśleć, korzystać z własnych nowinek. Musimy dać im szansę osiągania sukcesów.

„ Inne spojrzenie na świat… niekoniecznie przez różowe okulary…”
„Inne spojrzenie na świat… niekoniecznie przez różowe okulary…”

 

Sukcesy w prawidłowym odgadywaniu budzą optymizm, wiarę we własne siły, co ma duże znaczenie w przygotowaniu dziecka do sprostowania obowiązkom szkolnym, a potem tych w dorosłym życiu. Rozwój nastawień twórczych u dzieci zależy od wprowadzenia nowych treści i rodzajów ćwiczeń oraz od wytwarzania w toku kształcenia specyficznej atmosfery. Jej twórcą jest w pierwszej kolejności nauczyciel, który sam powinien odznaczać się silną motywacją twórczą (myślę, że tę umiejętność w sobie wykształciłam). Jeżeli nauczyciel potrafi razem z uczniami szukać różnych rozwiązań tego samego problemu, wówczas wspólnie z nimi przeżywa radość twórczego poszukiwania i nie tylko aktywizuje ich intelektualnie, lecz kształci twórczy stosunek do życia, dodam twórczość dywergencyjną. Tak jak wspomniałam powyżej, dynamiczny rozwój cywilizacji wywiera coraz większą presję na nauczanie i wychowanie. Niestety w szkole polskiej nadal (mimo tego, że twierdzi się inaczej) nie są w dostatecznej mierze rozwijane twórcze procesy psychiczne. Metodami dominującymi są wciąż te oparte na przekazie słownym i zapamiętywaniu wiadomości. Można by powiedzieć, że proces nauczania sprowadza się do mówienia nauczyciela i słuchania przez uczniów tego, co przekazuje ich „mistrz”. Uczeń w takiej szkole jest niestety bierny. Jeśli jednak zależy nam na przygotowaniu dzieci do życia w rozwijającym się świecie, musimy zatroszczyć się o to, by szkoła dawała możliwość wprowadzenia nauczania myślenia twórczego, kreatywnego, dywergencyjnego. Mój autorski program nakierowany jest na takie nauczanie, które można rozpatrzeć w trzech aspektach. Po pierwsze, zastosowane metody i techniki (również stworzone przeze mnie) mają ośmielić ucznia do twórczości. Po drugie, pomóc w rozeznaniu indywidualnych zdolności twórczych i po trzecie: wspierać kreatywność ucznia. Treści programu mają charakter spiralny, który jest przydatny zwłaszcza w nauczaniu uczniów w młodszym wieku szkolnym. Taki układ daje możliwość wielokrotnego powrotu do poznanych już treści, lecz w bardziej rozwiniętej formie, zgodnie ze wzrastającymi możliwościami intelektualno- percepcyjnymi. W niewielkiej części program ma również budowę liniową, a utrwalanie i rozszerzanie danej treści przewidywane jest w klasach starszych szkoły podstawowej. Podczas zajęć dzieci mają możliwość pracowania zarówno samodzielnie, jak i grupowo. Program opiera się na modelu hermeneutycznym, traktującym wiedzę jako produkt współtworzenia, którego dokonują wspólnie uczniowie i nauczyciel. Taki model koncentruje się na odpowiedzi na pytanie: jak współtworzyć świat? Nawiązując do pragmatyzmu pedagogicznego, preferuje uczenie się poprzez doświadczenie i działanie. Proces uczenia się sprowadzony jest do procesu badawczego. Głównym wyznacznikiem programu stymulowania myślenia dywergencyjnego na etapie nauczania początkowego jest specyfika tego etapu kształcenia, jak również wiek ucznia. Jest to bowiem okres wzmożonego rozwoju i kształtowania się podstawowych wiadomości, umiejętności i twórczych procesów psychicznych. Program je eksponuje, podporządkowując im treści z różnych dziedzin edukacji. Cele są formułowane w sposób ogólny i dotyczą całego etapu kształcenia w klasach I-III. Nadrzędnym celem jest wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia. Cele szczegółowe odnoszą się do zamierzonych efektów pracy i mają charakter operacyjny.
Te szczegółowe umiejętności są bazą tworzenia umiejętności wyższego rzędu, to znaczy :

  • Uczenie się.
  • Myślenie.
  • Poszukiwanie.
  • Doskonalenie się.
  • Komunikowanie się..
  • Współpraca.
  • Działanie.
„Nagrałem film o moim Tatusiu….”
„Nagrałem film o moim Tatusiu….”

 

Hasła programowe pokazują, jakie podstawowe umiejętności powinien nabyć uczeń w trakcie realizacji zajęć. Program ma na celu:

  • Stymulowanie u uczniów twórczego myślenia.
  • Mobilizowanie uczniów do kreatywnego, dywergencyjnego myślenia.
  • Rozwijanie umiejętności wyrażania uczuć (pozytywnych, negatywnych) za pomocą słów, gestów i mimiki.

Cele operacyjne tworzą przewidywane osiągnięcia uczniów. Dziecko w toku trwania innowacji (oraz po jej zakończeniu w życiu codziennym):

  1. poda nowatorskie pomysły,
  2. oceni pomysły swoje i innych,
  3. wyrazi własne myśli i odczucia,
  4. dokona wyboru pomiędzy tym co ważne i mniej ważne,
  5. poszuka optymalnych, twórczych rozwiązań,
  6. rozwinie swoją wyobraźnię,
  7. wykona nowatorskie prace z zakresu sztuki: muzyka, plastyka,
  8. pokona onieśmielenie,
  9. dostrzeże własną wartość,
  10. wyeksponuje swoje różnorodne zdolności,
  11. dokona próby obrony własnego zdania,
  12. przedstawi swoje poglądy i przekonania,
  13. krytycznie spojrzy na własne poglądy i je zweryfikuje,
  14. uważnie wysłucha innych,
  15. dokona samooceny i oceny pracy w grupie,
  16. podejmie decyzję,
  17. odegra scenki dramowe,
  18. wyrazi uczucia za pomocą mimiki i gestów,
  19. twórczo zaplanuje spędzanie wolnego czasu,
  20. zaplanuje kolejne etapy pracy,
  21. wybierze najlepsze propozycje,
  22. dokona analizy i syntezy,
  23. przeprowadzi rozmowy lub wywiady,
  24. ułoży dalszą część wypowiedzi,
  25. ułoży rozsypanki,
  26. przeczyta cicho teksty ze zrozumieniem,precyzyjnie zredaguje polecenia,
  27. wykona piramidę priorytetów,
  28. wykorzysta różne źródła wiedzy,
  29. pozna nowe sposoby szybkiego gromadzenia treści,
  30. skorzysta z posiadanych wiadomości,
  31. wspólnie z innymi opracuje podany materiał,
  32. wypowie się precyzyjnie na określony temat,
  33. wykaże się aktywnością w pracy grupowej.

By zachować integralność z podstawą programową, w innowacji wzięto pod uwagę cele kształcenia i wychowania w nauczaniu:

  • wprowadzenie do procesu nauczania elementów zabawy,
  • wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia,
  • atrakcyjne wprowadzanie i utrwalanie treści programowych z zastosowaniem metod i technik aktywizujących,
  • rozwijanie samodzielności i logicznego myślenia,
  • pobudzanie do samodzielnej i twórczej pracy,
  • wyrabianie pozytywnych postaw społecznych,
  • kształtowanie umiejętności porozumiewania się z rówieśnikami i dorosłymi w różnych sytuacjach,
  • rozwijanie podstawowych umiejętności służących świadomemu uczeniu się,
  • pomaganie w kształtowaniu pozytywnego obrazu samego siebie oraz rozpoznawać i nazywać własne i cudze uczucia,
  • wdrażanie do czynnego uczestniczenia w życiu społeczeństwa.

 

 

„Myśleć twórczo- to nie bać się ani wzburzonych fal, ani stromych gór… To iść pod prąd z własnymi pomysłami mimo wszystko…”

 

Zachęcam wszystkich twórczych nauczycieli do odwagi w podejmowaniu działań innowacyjnych i nie poddaniu się stereotypom związanym z nauczaniem. Powodzenia.

Małgorzata Rams


Małgorzata Rams to nauczyciel dyplomowany z 15-letnim stażem; wykładowca na studiach podyplomowych, głównie pedagogicznych. Pracuje w placówkach oświatowych. Współpracuje z placówkami medycznymi, prowadząc terapię logopedyczną dla osób starszych po hospitalizacji. Prowadzi prywatny Gabinet Logopedyczno-Pedagogiczny (diagnoza i terapia dzieci, młodzieży i dorosłych). Pasjonatka wykonywanego zawodu. Stale się dokształca (ukończyła ponad 100 różnych form doskonalenia). Posiada wykształcenie jako: Logopeda; Oligofrenopedagog; Nauczyciel (pedagogika przedszkolna i wczesnoszkolna; nauczanie początkowe z wychowaniem muzycznym). Ponadto ukończyła: Studia z organizacji i zarządzania oświatą ; studia w zakresie ICT, języków obcych oraz drugiego przedmiotu: „Przygotowanie do życia w rodzinie”.


Zdjęcia: materiały nadesłane przez autorkę.

Język angielski: Christmas quizzes on Kahoot (Lekcja 4)

Prezentujemy czwarty i ostatni konspekt zajęć z języka angielskiego autorstwa pani nauczycielki Agaty. Zajęcia przygotowano dla uczniów szkół podstawowych i dotyczą sposobów wykorzystania Internetu i komputera do nauki języka obcego. Temat czwarty: Christmas quizzes on Kahoot.

Język angielski: Postcards from holidays (Lekcja 2)

Prezentujemy drugi konspekt zajęć z języka angielskiego autorstwa pani nauczycielki Agaty. Zajęcia przygotowano dla uczniów szkół podstawowych i dotyczą sposobów wykorzystania Internetu i komputera do nauki języka obcego. Temat drugi: Postcards from holidays.

źródło: pixabay
Proszę Pani, a o co chodzi? – Rzecz o trudnościach z koncentracją uwagi
Coraz częściej można dostrzec dzieci, które mają problemy z koncentracją, ze skupieniem uwagi. Często występuje u nich niepokój ruchowy i werbalny.

 

Szkoła, klasa, lekcja … nauczyciel coś wyjaśnia, tłumaczy …
Wtem dobiega do jego uszu pytanie rzucone przez jakiegoś ucznia:
– Proszę pani, a o co chodzi?

Coraz częściej można dostrzec dzieci, które mają problemy z koncentracją, ze skupieniem uwagi. Często występuje u nich niepokój ruchowy i werbalny.
Zaburzenia koncentracji przejawiają się przede wszystkim na dwa sposoby:

  • nieustanne kierowanie uwagi na bodźce niezwiązane z głównym nurtem podjętej aktywności i często towarzysząca temu impulsywność,
  • „zamyślanie się” – sytuacja w której uwaga nie jest skierowana na żaden bodziec, przejawia się brakiem uwagi i zanikiem aktywności umysłowej.

Problemy z koncentracją stwarzają liczne trudności zarówno podczas zapamiętywania, uczenia się, jak i podczas przetwarzania informacji. Prawidłowo przebiegające procesy uwagi nie tylko ułatwiają zapamiętywanie materiału, ale mają także ogromny wpływ na rozumienie i przyswajanie nowych treści. Wyciszenie, rozładowanie napięć, spokój i odprężenie, koncentracja, uwaga i pamięć są nieodzowne dla umysłowego i fizycznego zdrowia.

Należy pamiętać, że dziecko 2-3 letnie może skoncentrować uwagę na 5-10 minut, 6-letnie -15-20 minut, zaś dziecko 7-8 letnie – 25-30 minut.
W przypadku trudności z koncentracją uwagi ważne jest, żeby dziecko kończyło daną działalność, czasem może to być z pomocą nauczyciela bądź rodzica.
Utrzymywaniu długotrwałego skupienia uwagi sprzyjają:

* pozytywne nastawienie – budowane może być przez autosugestie lub sugestie wyrażane przez osoby znaczące dla dziecka, np.:

  • Jesteś w porządku.
  • Dasz radę!
  • Masz wiele mocnych stron: jesteś świetny w …
  • Chwilowe trudności nie odbierają tobie szans na przyszły sukces.

* właściwa organizacja pracy:
– powinno się przeplatać zadania z różnych dziedzin aktywności, przedmiotów,
– podczas odrabiania lekcji na biurku powinny być tylko te rzeczy, które potrzebne są w danej chwili,
– ustalenie stałych godzin pracy i ich przestrzeganie,
– po określonym czasie intensywnej pracy-przerwa spędzona przyjemnie,

* właściwa ergonomia miejsca pracy – czego potrzebuje dziecko:
– dobrze przewietrzony pokój,
– wygodne ubranie,
– nie może przeszkadzać młodsze czy starsze rodzeństwo,
– bezwzględnie wyłączone radio, telewizor, komputer,
– opanowanie hałasów domowych na tyle, na ile to możliwe,

* zapobieganie utrudnieniom fizjologicznym:
– prawidłowe odżywianie
– odpowiednia ilość snu.

 

Oto wybrane, przykładowe ćwiczenia i zabawy, które mają wspólny cel: służą usprawnianiu koncentracji, uwagi i pamięci.

Ćwiczenia poprawiające koncentrację uwagi i zmniejszające napięcie mięśniowe:

  • zapamiętywanie obrazków
  • zapamiętywanie szczegółów na obrazku
  • zabawy typu: Co się zmieniło?
  • toczenie kulek z papieru podmuchem wydychanego powietrza
  • wyszukiwanie szczegółów, różnic na obrazkach
  • odtwarzanie z pamięci figur geometrycznych
  • powtarzanie ciągów liczb
  • stemplowanie na papierze
  • kopiowanie rysunków
  • obrysowywanie wzorów, szablonów
  • rysowanie lub malowanie na gazecie
  • rysowanie kredą na ciemnym papierze
  • kompozycje ze sznurka, kolorowych włóczek
  • wydzieranki
  • modelowanie z plasteliny
  • zabawy rozmaitymi masami plastycznymi (np. solna, balonowa, slime, piasek kinetyczny, piankolina)
  • słuchanie muzyki, zabawy rytmiczne, improwizacje ruchowe
  • rysowanie pod dyktando np. zgodnie z podanym kierunkiem
  • słuchanie opowiadań, różnych historyjek, reagowanie na różne sygnały: dźwiękowe, dotykowe, słuchowe, wzrokowe.

Zabawy na koncentrację uwagi:

Bum zamiast trzy
Podczas tej zabawy zabronione jest wymawianie słowa „trzy”.
Dzieci siedzą w kole i liczą po kolei, gdy wystąpi liczba trzy ( 3, 13, 23 …) ten, na kogo teraz przypadła kolej, musi zamiast tej liczby powiedzieć słowo „bum”.
Dla utrudnienia można zakazać wymawiania także wszystkich liczb, które dzielą się przez 3. I tak: 1,2, bum, 4, 5, bum, itd.
Można tę zabawę zastosować także do innych liczb.

Walizka
Pomoce: walizka, kufer lub inny symboliczny przedmiot.
Prowadzący bierze walizkę lub jakiś symboliczny przedmiot i mówi: „Wkładam do walizki ręcznik” i podaje go osobie po swojej lewej stronie. Sąsiad siedzący obok mówi: „Dodam mydło i teraz w walizce jest ręcznik i mydło”. Następny wymyśla kolejną rzecz i mówi: „Dołożę kurtkę i teraz w walizce jest ręcznik, mydło i kurtka”.
Zobaczymy czy po jednej rundzie zapamiętają dzieci co każde włożyło do walizki.

Ziemia, woda, powietrze
Pomoce: piłka.
Zaczynam zabawę i rzucam piłkę do jednego z uczestników, mówiąc: „woda”. Ta osoba musi wymienić zwierzę, które żyje w wodzie. Teraz ona może rzucać piłkę. Gdy zawoła „ziemia”, wtedy zapytany musi wymienić zwierze, które nie żyje w wodzie ani nie umie latać. Rzucając piłkę i wołając „powietrze”, dana osoba musi wymienić zwierzę, które potrafi latać.

Stukanie duchów
Pomoce: kubek, łyżeczka, chusta.
Jedno dziecko siedzi na środku i ma zawiązane oczy. Kolejne chodzi wkoło bez butów i dowolnie stuka ł łyżeczką w kubek. Zadaniem dziecka siedzącego w środku jest wskazanie kierunku, z którego dochodzi stukanie. Jeżeli właściwie wskaże kierunek, wówczas ono może stukać w kubek.
Może być bardzo dużo wariantów tej zabawy:
za niewidzącym graczem leży „kość” ( np. klucze). Ktoś z koła musi spróbować przy absolutnej ciszy zabrać „psu” tę „kość”. „Pies” woła „hau” i wskazuje kierunek z którego nadchodzi „złodziej”.

Złap się za ucho
Dzieci siedzą w kręgu, a nauczyciel opowiada interesującą historyjkę. Wszyscy uważnie słuchają. Jeżeli nauczyciel złapie się za ucho, każdy musi natychmiast stanąć w bezruchu. Dziecko, które nie zareagowało-kontynuuje historyjkę, albo daje jakiś fant.

Wewnętrzny zegar
Pomoce: stoper.
Nauczyciel trzyma w ręku stoper i podaje sygnał do startu. Kto myśli, że minęła minuta wstaje z miejsca. Nauczyciel podaje imię osoby , która najdokładniej wyliczyła czas.
Można skrócić do 30 sekund lub wydłużyć np. do 2 minut.

Zaśnij-obudź się
Pomoce: nożyczki, długopis, klucze.
Dzieci siedzą przy stołach (lub są podzielone na grupy). Dla każdej z tych grup zostaje ustalony czarodziejski dźwięk, po którym „śpiące dzieci będą się budziły”: wciskanie długopisu, brzęk kluczy, rozcinanie papieru nożyczkami, itp. Teraz dzieci kładą ramiona na stolikach i chowają w nich głowy. Oznacza to, że „zasnęły”. Gdy dana grupa usłyszy swój czarodziejski dźwięk budzi się i wykonuje wymyślony przez siebie ruch, albo tylko podnosi głowy.

Podaj swój ruch
Dzieci siadają w kręgu. Pierwsza osoba wstaje i wykonuje jakiś prosty ruch np. podskok. Kolejny uczestnik gry powtarza ten ruch i dodaje następny np. tupnięcie nogą. Kolejna osoba dodaje następny element. Gra odbywa się bez słów.
Jeśli ktoś opuści jakiś ruch lub się odezwie, wypada z gry.

Wąż ze słów
Pomoce: kartki i przybory do pisania.
Wszyscy mają przed sobą kartki oraz przybory do pisania i zaczynają równocześnie. Zabawa polega na tym, aby ustalonym czasie utworzyć jak najwięcej rzeczowników.
Może być wiele wariantów tej gry, np. pisanie wyrazów na dana literę, sylabę, pisanie przymiotników, czasowników, nazw roślin, zwierząt, itd.

Klaskanie
Pomoce: piłka.
Wszyscy stoją w kole, a w środku znajduje się jeden uczestnik z piłką, którą komuś rzuci. Łapiący musi bezpośrednio przed złapaniem piłki klasnąć w ręce. Gdy zapomni klasnąć nie może złapać piłki, gdy klaśnie za wcześnie, musi wyjść na środek.

WSKAZÓWKI PRAKTYCZNE
do pracy z dzieckiem mającym trudności z koncentracją uwagi

  • Podając polecenia, formułuj krótkie zdania, zawierające tylko jedną myśl, a następnie poproś dziecko, by powtórzyło to, co usłyszało.
  • Za każdym razem wydawaj tylko jedno polecenie.
  • Dostarczaj bodźców wzrokowych.
  • Poproś dziecko, aby wykonało jakąś czynność, najlepiej taką, którą można wykonać natychmiast, np. klaśnięcie w dłonie.
  • Powiedz trzy słowa, z których dwa będą takie same. Dziecko powinno natychmiast zauważyć to inne słowo. Można z czasem zwieszać liczbę słów.
  • Proste polecenia stopniowo coraz bardziej komplikuj.
  • Namów dziecko do robienia notatek podczas uczenia się materiału na pamięć, by wzrokowe i kinestetyczne sprzężenie zwrotne wzmocniły proces zapamiętywania (naucz je sporządzania „mapy myśli)
  • Poproś dziecko, by słuchało wypowiadanych sekwencji z zamkniętymi oczami. W ten sposób przekonasz się czy bodźce wzrokowe nie zakłócają słyszenia.
  • W pracy z dzieckiem wykorzystuj gry planszowe, puzzle, domino, scrabble, warcaby, szachy.
  • W domu dziecko z zaburzeniami koncentracji uwagi potrzebuje:
    – rutyny w zakresie codziennych obowiązków
    – regularności – wszystkie czynności powinno wykonywać regularnie o określonych porach każdego dnia
    – repetycji- musi mieć wciąż powtarzane instrukcje i informacje
    – konsekwencji.

KONKLUZJA:

  • Koncentracja to zdolność do skupienia się nad jedną specyficzną cechą w środowisku.
  • Głównymi cechami zaburzeń koncentracji uwagi są:
    – krótki czas koncentracji uwagi
    – podwyższony poziom aktywności
    – impulsywność
    – brak koordynacji
    – słaba pamięć krótkotrwała
    – nieustępliwość
    – kłopoty w relacjach z rówieśnikami
    – kłopoty ze snem
    – nadmierny lub osłabiony apetyt.
    Nie u wszystkich dzieci z zaburzeniami koncentracji uwagi występują wszystkie wymienione wyżej objawy.
  • Problemy z koncentracją prowadzą do roztargnienia, zdenerwowania, fantazjowania.
  • Główne cechy osobowości dziecka z zaburzeniami koncentracji uwagi to:
    – nieustępliwość
    – niskie poczucie własnej wartości
    – okresowo występująca depresja
    – niedojrzałe zachowanie.

* Zdolność do dłuższej koncentracji uwagi można poprawić dzięki:
– stworzeniu otoczenia, które nie będzie rozpraszało
– właściwej organizacji pracy
– stosowaniu wzmocnień pozytywnych.

Umiejętność skupiania uwagi, podobnie jak wszystkie zdolności umysłu powinna być poddawana treningowi.
Jadwiga Zioło

Bibliografia:
Borba M.: Koniec ze złym zachowaniem. Poznań 2005
Czajkowska I., Herda K.: Zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole. Warszawa 1996
Fleming I., Jurgen F.: Zabawy na uspokojenie. Kielce 1999
Forzpańczyk A.: Koncentracja. Skuteczny trening skupiania uwagi. Warszawa 2015
Paszkiewicz A., Łobacz M.: Uczeń o specjalnych potrzebach wychowawczych w klasie szkolnej. Warszawa 2013
Prekop J. , Schweizer Ch.: Niespokojne dzieci. Poznań 2002
Serfontein G.: Twoje nadpobudliwe dziecko. Warszawa 1999
Telm H.: Relaks w nauczaniu. Warszawa 2002

Zaproszenie na bezpłatny kurs online NESTT

 

W ramach projektu unijnego Erasmus+ NESTT (New European Settings for Teachers and Training) zapraszamy na bezpłatny kurs internetowy, który ruszy już w styczniu.

 

Kurs stworzy belgijska akademia edukacyjna European Schoolnet Academy z siedzibą w Brukseli. Tę instytucję można kojarzyć z organizacji przeróżnych kursów internetowych MOOC (bezpłatnych!) i współpracy z Ministerstwami Edukacji Narodowej ze wszystkich państw należących do Unii Europejskiej. „Yes I Can” – bo taki tytuł nosić będzie kurs – to wypadkowa pracy instytucji z Portugalii, Rumunii, Belgii i polskiego Stowarzyszenia Nowa Kultura i Edukacja z Grodziska Mazowieckiego. 

Kurs „Yes I Can” zawierać będzie cztery oddzielne moduły skierowane do nauczycieli i trenerów pracujących z uczniami i młodzieżą. Zajęcia internetowe ruszą 21 stycznia 2019 roku. Więcej informacji znaleźć można na platformie EUN Academy.

 

SPIS TREŚCI: Moje dorastanie – klasa VIII
Prezentujemy spis treści nowego zeszytu ucznia do wychowania do życia w rodzinie dla klasy VIII. Trzynaście tematów lekcyjnych poświęconych wychowaniu do życia w rodzinie w szkole podstawowej.

Sprawdzamy potrzeby uczniów przez projekt NESTT
Razem z instytucjami z Rumunii, Belgii i Portugalii sprawdzamy potrzeby edukacyjne uczniów w krajach Unii Europejskiej. Projekt NESTT nabiera rozpędu.

SPIS TREŚCI: Moje dorastanie – klasa IV
Wychowanie do życia w rodzinie w tym roku szkolnym znajdzie się w planie lekcyjnym już od IV klasy. Moje dorastanie to nasza propozycja do tego przedmiotu. Prezentujemy Państwu przykładową lekcję oraz spis treści Zeszytu ucznia do klasy IV szkoły podstawowej z serii Moje dorastanie. Wydawnictwo ukazuje się w związku z reformą edukacji od roku szkolnego 2017/2018.

SPIS TREŚCI: Moje dorastanie – klasa VII
Moje dorastanie to nasza propozycja do wychowania do życia w rodzinie. Prezentujemy Państwu przykładową lekcję oraz spis treści Zeszytu ucznia do klasy VII szkoły podstawowej z serii Moje dorastanie. Wydawnictwo ukazuje się w związku z reformą edukacji od roku szkolnego 2017/2018.

Jak realizowany jest w szkołach przedmiot wychowanie do życia w rodzinie?

Wraz z wejściem poprzedniej reformy do szkół, w roku 1999,  wprowadzono nowy przedmiot – wychowanie do życia w rodzinie. Poprzedziły to dyskusje: czy w ogóle należy go wprowadzać? jak ma się nazywać? jakie treści powinna zawierać podstawa programowa? jakie kwalifikacje powinny mieć osoby prowadzące zajęcia? Kiedy już ustalono na najwyższych szczeblach wszystkie szczegóły, okazało się, że i tak nie ma konsensusu. Zgodnie z opinią jednych przedmiot powinien być obowiązkowy, inni twierdzili, że godzi to w prawo rodziców do wychowywania swoich dzieci i opowiadali się za koniecznością wyrażania zgody przez rodziców na uczestnictwo dziecka w zajęciach. Teraz, po kilkunastu latach, warto by było rozważyć, jak wdż. funkcjonuje w szkołach. Ponieważ nie było jednomyślności, przedmiot stał się nieobowiązkowy. Czyli do 18 roku życia dziecka decyzję o uczęszczaniu na zajęcia podejmują rodzice. Ci uczniowie, którzy już maja dowód osobisty, mogą podejmować decyzję samodzielnie. Od dawna już zastanawialiśmy się, jak taka dowolność przekłada się na dane krajowe. W tych szkołach w których uczą nasi zaprzyjaźnieni nauczyciele, frekwencja wynosi prawie 100%. Ale jak jest w innych szkołach ?

Nauczanie patriotyzmu? Tak. Tylko jak?

Nowa Pani Minister Edukacji planuje wprowadzić do szkół nauczanie patriotyzmu w ramach historii Polski. Sądzę, że większość nauczycieli zgadza się z tą decyzją, oceniając ją lepiej, niż planowane wprowadzenie odrębnego przedmiotu. Pytanie tylko – jak to osiągnąć, jak nauczyć patriotyzmu w dzisiejszych skomercjonalizowanych czasach? Jak oddzielić „patriotyzm” od „nacjonalizmu”? Jak przekonać młode pokolenie, że warto być patriotą w kraju, z którego trzeba wyjeżdżać za pracą? Że warto miłować kraj, bez względu na „wojny na górze”?

Potencjalne skutki reformy oświaty

Zastanawiamy się nad potencjalnymi skutkami  reformy edukacyjnej, która została przeprowadzona w naszym kraju. Co czeka nas wszystkich w bliższej i dalszej perspektywie?

Następują zmiany w systemie edukacji. A co z nauczycielami?

W polskich szkołach odbywa się prawdziwa rewolucja.  Doświadczyły tego gimnazja, w trakcie są szkoły podstawowe a ponadpodstawowe doświadczą od września 2019r. 

Scenariusz godziny wychowawczej: Jednostka w obliczu przemocy

Wyobraź sobie, że znajdujesz się w zupełnie nowym miejscu i całkowicie nieznanym Ci otoczeniu. Na przykład znalazłeś/aś się nagle na bankiecie dyplomatycznym w japońskiej ambasadzie w Nowym Jorku. Jak będziesz się zachowywać? Skąd zaczerpniesz wiedzę, co należy w tym momencie robić, komu się ukłonić i jak spróbować dziwnych potraw, których nigdy dotąd nie widziałeś?

SPIS TREŚCI: Moje dorastanie – Przewodnik dla nauczycieli

Prezentujemy spis treści Przewodnika dla nauczycieli dla klas 4-8 oraz przykładowy scenariusz lekcji do przedmiotu wychowanie do życia w rodzinie z serii Moje dorastanie.